Κυρία πήρε αυτός την μπάλα, μετά την έδωσε στον άλλο… Και μετά φώναξε ο διαιτητής και μετά και μετά….. και περίπου για 10 λεπτά άκουγα την περιγραφή ενός ποδοσφαιρικού αγώνα! Δεν μπορούσα να καταλάβω τι ήθελε να πει.. Η ερώτηση ήταν, ας πούμε πως αισθανόμαστε σήμερα…
Πολλές φορές τα παιδιά δεν βρίσκουν τα λόγια για να πουν αυτό που τους ρωτάει ένας ενήλικας. Και αρχίζουν και στριφογυρίζουν, ή σηκώνονται και κάνουνε βόλτες. Ή άλλοτε απαντούν κάτι που εκ πρώτης όψεως φαίνεται τελείως άσχετο.
Είναι όμως έτσι;
Η απάντηση είναι πως όχι. Ακόμα και το πιο άσχετο πράγμα, συνήθως συνδέεται με κάποιο τρόπο. Στο παραπάνω περιστατικό, το παιδί, δεν μπορούσε να πει πως αισθανόταν «άγχος» εκείνη την μέρα. Μπορεί να ένιωθε ντροπή μπροστά στην υπόλοιπη ομάδα και να μην ήθελε να το πει. Επίσης, είναι πολύ πιθανόν να μην ήξερε πως αισθάνονταν εκείνη την στιγμή! Αυτό που τον βοήθησε να καταλάβει και εκείνον και εμάς, ήταν ο αυθορμητισμός του!
Τα παιδιά απαντούν αυθόρμητα και παρορμητικά. Αυτό εξάλλου είναι και ένας διαφοροποιητικός παράγοντας από τους ενήλικες. Ανάλογα ωστόσο με την ηλικία, ο παρορμητισμός και η έντασή του κυμαίνονται σε διαφορετικά επίπεδα. Αναμένουμε από έναν έφηβο να μπορεί να προσαρμόζεται καλύτερα στις κοινωνικές απαιτήσεις και στους κανόνες και να κάθεται μέσα στην τάξη αντέχοντας να μην μιλήσει! Όταν αυτό δεν συμβαίνει αναζητούμε την γνώμη ειδικού για να αξιολογήσουμε καλύτερα την κατάσταση.
Οι άσχετες λέξεις των παιδιών ή οι αδικαιολόγητες κινήσεις κάτι δείχνουν. Κάτι θέλουν να πουν και σε κάτι να απαντήσουν. Για να μπορέσει να το κάνει κάποιος αυτό αρχικά πρέπει να μπορεί να διαχωριστεί από το παιδί. Να καταλάβει πως εκείνη την ώρα είναι εκεί για να ακούσει κάποιον άλλο και όχι μέρος του εαυτού του (καθώς συχνά τα παιδιά αντιμετωπίζονται σαν συνέχεια των ενηλίκων ή σαν προέκταση εκείνων). Στην συνέχεια, βοηθούν κάποιες διευκρινιστικές ερωτήσεις για να υπάρχει μια βεβαιότητα πως ο ενήλικας έχει καταλάβει σωστά. Οι ερωτήσεις μπορεί να είναι κλειστού (εννοείς ότι είσαι αγχωμένος;) ή ανοιχτού τύπου (μπορείς να μου πεις κάτι παραπάνω για να καταλάβω καλύτερα την σύνδεση ανάμεσα σε αυτό που σε ρώτησα και σε αυτό που μου απάντησες;). Και μετά, μπορεί ο ενήλικας/φροντιστής να δώσει μια συμβουλή αν ζητείται ή αν απαιτείται, μπορεί όμως και όχι. Το σημαντικό βήμα έχει γίνει και το παιδί έχει έρθει πιο κοντά στην σύνδεση της εσωτερικής τους κατάστασης (άγχος) με την εξωτερίκευση αυτού (λόγια ή πράξεις) και είχε και κάποιον να το μοιραστεί μαζί του!
Πόπη Τεμεκενιδου
ψυχολογος, ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεύτρια