Από τα εφηβικά χρόνια κι έπειτα ερχόμαστε σε επαφή με πολλούς και διαφορετικούς υποψήφιους συντρόφους. Κάποιοι από αυτούς μας γοητεύουν, ενώ κάποιους άλλους τους απορρίπτουμε εξ αρχής. Σε κάποιους δίνουμε χρόνο να γνωριστούμε καλύτερα, αλλά σε κάποιους άλλους δε δίνουμε κανένα περιθώριο. Άραγε τι είναι αυτό που μας οδηγεί τελικά να επιλέξουμε ένα συγκεκριμένο σύντροφο; Γιατί επιλέγουμε εκείνον ανάμεσα σε τόσους άλλους; Είναι τυχαία η επιλογή ή προκαθορισμένη με κάποιο ασυνείδητο τρόπο; Στη λέξη σύντροφο εννοώ είτε γυναίκα είτε άντρα, δεν έχει καμιά διαφορά.
Η επιλογή συντρόφου δεν γίνεται τυχαία. Υπάρχουν στοιχεία που μας έλκουν στην προσωπικότητα του άλλου ανθρώπου, ακόμα και σε ασυνείδητο επίπεδο. Σύμφωνα με τον AugustusNapier, κλινικό ψυχολόγο, η επιλογή συντρόφου γίνεται με τα εξής κριτήρια:
Κάποιος που μου μοιάζει: Σε αυτή την περίπτωση επιλέγουμε συντρόφους που μοιάζουν πολύ με εμάς, καλύπτουν τη μοναξιά μας, έχουν περίπου ίση ωριμότητα και δέσμευση και παρόμοια ανοχή για συναισθηματική κοντινότητα ή απόσταση. Πρόκειται για ένα σύντροφο που η οικογένεια από την οποία προέρχεται μοιάζει κατά πολύ με τη δική μας, έχει περάσει παιδικά χρόνια που είναι παρόμοια με τα δικά μας κι έτσι καταλαβαίνει πολύ ο ένας το συναίσθημα του άλλου. Εδώ όμως, ακριβώς λόγω της ομοιότητας, ενδεχομένως κανένας από το ζευγάρι να μη μπορεί να διαχειριστεί κάποια θέματα, με αποτέλεσμα ο ένας να ρίχνει το φταίξιμο στον άλλο. Για παράδειγμα, όταν σ΄ ένα ζευγάρι είναι και οι δυο συνεσταλμένοι, δε μπορούν να οριοθετήσουν εύκολα τις παρεμβάσεις των γονιών-πεθερικών και μετά κατηγορεί ο ένας τον άλλο.
Κάποιος διαφορετικός από εμένα: Επιλέγουμε σύντροφο που πιστεύουμε ότι θα καλύψει τα κενά μας και θα μας βοηθήσει να αισθανόμαστε ακέραιοι. Πρόκειται για το «άλλο μας μισό» που μας ολοκληρώνει. Για παράδειγμα, ο ένας σύντροφος μπορεί να είναι εξωστρεφής, ενώ ο άλλος συνεσταλμένος. Ο ένας μπορεί να διεκδικεί τη συναισθηματική κοντινότητα ενώ ο άλλος να επιθυμεί να διατηρεί την απόσταση. Ο ένας να συμπεριφέρεται σα γονιός και ο άλλος σαν παιδί. Κατά κάποιο τρόπο μέσα από αυτή την επιλογή, θέλουμε να έρθουμε σε επαφή με κάποια στοιχεία που δε διαθέτουμε αλλά λαχταράμε. Μέσα από τη σχέση με τον σύντροφο μας που είναι διαφορετικός , ερχόμαστε σε επαφή με ένα κομμάτι του εαυτού μας που έχουμε απαρνηθεί. Αυτή η διαφορετικότητα άλλοτε μας εμπλουτίζει κι άλλοτε μας δυσκολεύει.
Ένας οικείος άλλος: σύμφωνα με τη θεωρία του Freudεπιλέγουμε ως σύντροφο κάποιον που μας θυμίζει το γονιό του αντίθετου φύλου. Αν κάποιος, ως παιδί, δεν ήταν κοντά σε κανέναν από τους γονείς του, τότε επιλέγει ως σύντροφο κάποιον που μοιάζει στον άνθρωπο που αγαπούσε περισσότερο κατά την παιδική του ηλικία (παππού, γιαγιά, αδερφό, αδερφή) και δίπλα του ένιωθε ασφάλεια. Σε αυτή την περίπτωση, το πιο σημαντικό στοιχείο έλξης είναι ένας άνθρωπος που θα μας προσφέρει ασφάλεια και προστασία. Ως εκ τούτου, πολλές φορές ο σύντροφός μας μας θυμίζει με τη συμπεριφορά του τον «σημαντικό άλλο» της παιδικής μας ζωής. Αυτό μπορεί να είναι ασφυκτικό και ταυτόχρονα ανακουφιστικό.
Φόβος δέσμευσης: Υπάρχουν και οι περιπτώσεις ανθρώπων που φοβούνται την ουσιαστική δέσμευση κι έτσι οι επιλογές που κάνουν στη ζωή τους είναι βέβαιο ότι δεν θα καταλήξουν πουθενά. Για παράδειγμα, άνθρωποι που επιλέγουν ανώριμους συντρόφους, ενώ ξέρουν βαθιά μέσα τους ότι αυτή η σχέση δεν έχει μέλλον. Άνθρωποι που επιλέγουν ήδη δεσμευμένους ανθρώπους ή ανθρώπους που είναι εγκλωβισμένοι στην πατρική τους οικογένεια. Γνωρίζουν ότι αυτή σχέση στερείται δέσμευσης και προοπτικής, ωστόσο μένουν εκεί…Γιατί; Επειδή στην ουσία ούτε οι ίδιοι επιθυμούν την προοπτική και τη δέσμευση..φοβούνται να επιλέξουν κάποιον που θα τους προσφέρει πραγματικά όσα επιθυμούν, γιατί μπορεί μετά να τον χάσουν. Χρειάζεται κανείς να ψάξει καλά μέσα του, να αποδεχτεί και να συμφιλιωθεί ακόμα και με τα αδύναμα κομμάτια του, να ακούσει καλύτερα τη δυναμική του φωνή,να επεξεργαστεί τους φόβους και τις ανασφάλειές του, ώστε να μη συμβιβάζεται με κάτι λιγότερο από αυτό που πραγματικά του αξίζει.
Δήμητρα Δουβλετή
Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια